Het beloofde land, Adriaan van Dis

Het beloofde land

Adriaan van Dis

Oké, daar gaan we weer. Dit lijkt met elk boek moeilijker te worden.

Ik vind het moeilijk een mening over dit boek te ontwikkelen, omdat het meer weg heeft van een documentaire dan een drama. Toch is het niet objectief, er zitten wel meningen onder de passages, wat kleur toevoegt. Maar een vrolijke kleur is het niet, de auteur lijkt lichtelijk somber ingesteld over het onderwerp.

De gesprekken zijn aardig beschreven, de stukjes Afrikaans voegen karakter toe.

Maar in het boek lijkt niet echt een opbouw of spanningsboog te zitten, waardoor de enige motivatie om verder te lezen het uitzicht naar de volgende hoofdstukstitel is.

Dit is het eerste reisverhaal dat ik gelezen heb, dus eerlijk vergelijken kan ik het niet. Dit boek is non-fictie, wat het onmogelijk maakt interessante gebeurtenissen toe te voegen. Overigens maakt dat de personen in het boek echt bestaan, ze niet automatisch realistischer. De meeste personages in dit boek zijn dat wel, omdat ze goed beschreven zijn. Soms komen ze door de gesprekken heen wel erg ongenuanceerd over, maar dat komt misschien omdat Adriaan met de meeste mensen niet langer dan een paar uur tot een paar dagen is geweest.

Eva, Adriaan’s reispartner, wordt wel erg goed geschetst, je ziet in haar zowel het haten van de apartheid als de apartheid zelve.

Al met al wordt in dit boek geen compleet beeld geschetst van de situatie in Zuid-Afrika, maar het zet wel aan je er meer in te verdiepen.

Samenvatting van niels uit 5 havo

Adriaan logeert in Kaapstad bij Eva Landman. Haar familie woont al negen generaties in Zuid-Afrika. De familie is naar de Karoo getrokken, het grote binnenlandse plateau in het midden van de Kaapprovincie. Van de bediende van Eva, Sophie, hoort hij over de omstandigheden waarin zij woont. Ze moet elke dag een paar uur reizen in een volle en vuile trein van de ‘township’ naar het huis van Eva. Ook haar huis is zeer primitief, maar Sophie vindt dat ze het goed heeft getroffen. Eva weet niets van de situatie van Sophie af. Als ze met Adriaan langs de ‘township’ komt, haalt ze haar neus op. Ze reizen naar de Karoo om de familie van Eva te bezoeken. Eva waarschuwt Van Dis hier vooral niet teveel van te verwachten. De boeren in het gebied hebben het moeilijk, omdat er droogte heerst. Dat maakt de bewoners intolerant. Adriaan belooft dat hij “zal schrijven en zwijgen”. Eva zegt echter: “Je moet kijken en niet zoveel vinden, aan meningen hebben wij geen gebrek”.

Hij heeft moeite met de apartheid die heerst. Hij spreekt zwarten aan met ‘U’ en schudt ze netjes de hand. Dat is in Zuid-Afrika niet normaal en na een tijdje stapt Van Dis toch van dit gedrag af. Ze hebben samen vaak ruzies over de manier waarop ze verschillend over de apartheid denken. Eva maakte in haar dokterspraktijk altijd onderscheid tussen blank een zwart, maar kan zich dat nu niet meer voorstellen. Toch heeft ze nog veel ongegronde vooroordelen over de zwarten.

Op hun reis langs de familie van Eva komen ze veel verschillende mensen tegen, die allemaal hun eigen idee hebben over de veranderingen die in Zuid-Afrika te verwachten zijn. Eva vertelt veel over haar familie en over haar jeugd als blanke. Van oom Kobus, die dokter is, horen ze de verhalen over de angst voor een zwarte opstand en de eenzaamheid die heerst in de Karoo. Het bezoek aan oom Kobus en tante Steinie eindigt dan ook in mineur, een stemming die bij Adriaan op de terugweg aanhoudt. Bij het zien van het mooie landschap, schrijft hij: “Nu voel ik mijn tranen komen. O, leeg en prachtig land, zo moeilijk te delen”.

Ik ga dit boek eens lekker afkraken :D

Ik doe nu eerst weer de voorbereiding, en dan verwerk ik die in een stuk.

Het Beloofde Land: een aardige reis, maar zonder uitzicht.

Adriaan van Dis trekt in Het Beloofde Land met vriendin Eva door de Karoo in Zuid-Afrika. Hij heeft gesprekken met verschillende mensen en schrijft zijn ervaringen op.

Van Dis lijkt door het boek heen een boodschap te willen verkondigen, maar het wordt niet duidelijk wat die boodschap is. Hij lijkt overal een mening over te hebben, maar conclusies worden niet echt getrokken, waardoor het doel van het boek wazig is. Tijdens de gesprekken en daar tussendoor merk je dat Van Dis wel degelijk een mening heeft, maar het schijnt niet goed door wat die concreet is. Het enige wat wel duidelijk wordt, is dat hij de zaken nogal somber inziet. Zijn opmerkingen zijn niet positief, niet opbouwend. “Apartheid besmet”, schrijft hij; zijn negativiteit ook.

De positieve dingen worden nauwelijks besproken, van de schrijnende en demotiverende gebeurtenissen wordt uitgebreid uit de doeken gedaan. De ik-persoon heeft een overduidelijke negatieve insteek, wat moeilijk maakt je in hem in te leven. Overigens weet je over de hoofdpersoon sowieso bijster weinig. Over de mensen die hij tegenkomt wordt wel een beeld geschetst van wat voor persoon ze zijn, maar bij zichzelf lijkt hij dat te zijn vergeten, en het enige wat je concreet over hem weet is zijn geslacht, zijn leeftijdverschil met Eva en waar hij haar heeft leren kennen.

De andere personen zijn ook niet echt karakters waarmee je je makkelijk gaat identificeren, aangezien hun cultuur gewoon zo ontzettend onbegrijpelijk is voor ons. Het is duidelijk dat Adriaan veel van de personen waar hij mee praat gewoon niet begrijpt en in waarde stelt, en daardoor begrijp je ze als lezer automatisch ook minder goed.

Door de manier waarop de personen om hem heen beschreven zijn, lijkt het alsof Van Dis zichzelf boven alle andere personen ziet, dat hij het allemaal beter zou weten. Dit zorgt ervoor dat de ik-persoon nog minder sympathiek overkomt, terwijl het niets toevoegt aan de andere personages. Vaak wijst hij de manier van denken van anderen af, maar hoe het wel moet laat hij zelf niet zien.

Tenslotte is het boek ook tamelijk eentonig. Het komt wel op verschillende plaatsen met verschillende mensen, maar uiteindelijk overheerst die sombere insteek overal en lijken de gesprekken ook altijd weer op hetzelfde uit te komen: wij zijn beter dan zij.

Dit boek is misschien goed als bron of startpunt voor meer onderzoek naar de situatie in Zuid-Afrika, maar fijn of mooi is het niet.