Dorsvloer vol confetti

Dorsvloer vol confetti

Franca Treur

Ik vond dit boek van alle boeken die ik tot nu toe voor Nederlands gelezen heb sowieso het minst interessante. Het is een erg lang boek, en er zit niet een erg duidelijke verhaallijn in. Eigenlijk gebeurt er niet zo veel, en is het gewoon een beschrijving van iemands normale leven.

Natuurlijk is die iemand niet een heel standaard iemand, aangezien ze orthodox gereformeerd gezindte is, en ook nog eens op een boerderij woont. Dus op zich is het wel interessant om een kijkje te nemen in hun levensstijl. Maar dit boek heeft niet bepaald de lengte voor “een kijkje”.

Het is wel goed geschreven, en niet voorspelbaar. Soms is het even onduidelijk wat er nou gebeurt omdat de verhaallijn nog wel eens opeens verspringt, maar dat houdt je oplettend.

Ik zou eigenlijk niet weten of dit boek een goed beeld geeft van de orthodox gereformeerd gezindten, aangezien ik me niet kan herinneren er ooit een ontmoet te hebben.

Samenvatting van Kees van der Pol.

Er zijn eigenlijk twaalf verhalen die de inhoud van de roman vormen. Daardoor is er misschien wat minder samenhang in de samenvatting van het boek.

Katelijne Minderhoud is 12 jaar en woont in een klein dorp op een boerderij. Ze is het enige meisje in een gezin met 7 kinderen en ze heeft drie broers boven zich en drie onder zich. Ze spreekt steeds vrij afstandelijk over haar ouders met termen als “de vader”en “de moeder.” Toch zijn het geen vervelende mensen en in zekere zin best warm. De moeder lijkt wat harder dan de vader.

Moeder heeft wel erg veel aandacht voor haar tuin. De jongens in het gezin lijken niet al te slim en Katelijne is een van de weinige kinderen die graag een boek leest.

Ze moeten als gezin vaak twee of zelfs drie keer per zondag naar de kerk en in het eerste hoofdstuk slapen ze tussen twee diensten door thuis. Er komt een Duits echtpaar met een ziek zoontje vragen of ze op het erf mogen staan, omdat er nergens plaats op een camping is. Katelijne denkt dat ze er goed aan doet (De Barmhartige Samaritaan en het Kerstevangelie) maar als haar ouders uit bed komen vinden ze het niet leuk. Immers tussen geloven en belijden gaapt een gaatje. 's Avonds zijn de Duitsers weg.

Katelijne heeft van haar vaders kant nog een oma die niet ver weg woont en altijd heel hard werkt. De opa is jaren geleden overleden, toen hij bedwelmd werd door de giftige dampen van de gierput. Aangezien Katelijne haar broertjes op dat spoor gezet had, voelt ze zich ook nog eens schuldig aan de dood van opa. Haar oma is strak in de leer en citeert lustig uit de onvolprezen Bijbel. Ze heeft een Statenbijbel waar ze erg trots op is. Helaas wordt die in een van de hoofdstukken gestolen. Katelijne spreekt haar oma moed in: als de dief gaat lezen in de Bijbel, zal het wel goed komen. En inderdaad wordt de Bijbel teruggebracht bij de politie.

In het gezin is een duidelijke indeling van het werk: Katelijne moet al het huishoudelijke werk opknappen. De jongens doen helemaal niets. Daar baalt ze wel van. Als ze bij haar tante in de stad mag logeren, ziet ze dat het ook anders kan. Daar is de sfeer veel vrijer. De buurvrouw van tante heet Gloria en die leest haar sprookjes voor. Dat vindt Katelijne prachtige verhalen, maar thuis denken ze daar heel anders over. Sprookjes zijn zondige verhalen.

Haar vader verkoopt melk (eerste klas melk) en koeien. Ze vindt het altijd leuk als de veekoopman komt. Die vertelt leuke anekdotes en doet in de tussentijd zaken met haar vader. Ze vindt haar vader veel te soft en hij doet de koeien te goedkoop weg. Ze zou wel eens willen ingrijpen bij zo’n verkoop.

Op school leert ze eigenlijk wel het meeste. Ze krijgt ook een vriendin (Suzanne); om indruk te maken fantaseert ze veel (het zijn bijna leugens) Suzanne blijft toch wel een beetje op afstand. Naar haar ouders kan Katelijne soms brutaal uithalen. Ze hoort ook een keer waarom ze nooit met de andere opa en oma van haar moederskant wordt geconfronteerd. Een broer van haar moeder is homo en dat vindt haar vader onacceptabel. Alleen haar oudste broer Rogier krijgt altijd een cadeautje toegestuurd. Hij krijgt een keer een boek over de oorlog en Katelijne pakt dat ’s avonds bij hem weg. Ze leest over verraad in de Tweede Wereldoorlog. De volgende dag staat zij op om haar vader te halen. Ze helpt goed, maar vergeet de stal af te sluiten waardoor de koeien losbreken en er veel ellende komt. Als ze het huis binnenloopt, leest haar moeder een verhaal aan de andere kinderen voor dat zij in haar schrift geschreven heeft. De broers vinden het maar vreemd dat hun zusje schrijft.

Katelijne is ook slimmer dan haar broers. Bij de Citotoets scoort ze een vwo-resultaat. Op school waarschuwt de meester voor alle verleidingen van de buitenwereld (popmuziek, Led Zeppelin, The Beatles, maar ook relipop) Thuis lachen haar ouders om dat feit. Die vinden “Yellow Submarine" van The Beatles best leuk. Het nummer zou over seks en drugs gaan en Katelijne weet nog niet wat dat is.

Op Tweede Pinksterdag gaan ze uitrijden met de auto. In Westkapelle ziet ze een man die ze wel leuk vindt om te zien. Ze baalt ervan dat ze altijd met haar stomme broertjes moet optrekken. Ze vraagt of ze bij hem mag wonen: ze kan alles in het huishouden. “En wat kun je op seksgebied?" vraagt de man. Ze schrikt ervan en ’s avonds vraagt ze God om vergeving van haar zondige gedachten.

Rogier wordt verliefd op een dom meisje (Jannemieke) die van een strengere kerk is dan zij zijn. Jannemieke blijft soms slapen en dan moet ze bij Katelijne in bed. Rogier komt er echter ook wel eens bijliggen en dan hoort ze de twee verliefden aan elkaar friemelen. Op een dag knoeit ze met kauwgom en dat komt in het haar van Jannemieke. Uiteindelijk moet er een stuk van het haar af en dat vindt Jannemieke een zonde. Rogier maakt de verkering uit.

Niet lang daarna is er een ouderlingenbezoek: dat motief komt al in andere romans voor (o.a. Maarten ’t Hart). Het zijn echte griffo’s en Katelijne blijft met een aantal theologische vragen zitten.

Toch komen de verleidingen steeds groter op haar af. Ze moet een keer met haar broer Jeroen medicijnen in Middelburg ophalen. Op de terugweg gaan ze over de kermis. Van schoolvriendjes van Jeroen krijgen ze cola (met alcohol) te drinken. In een kermisattractie worden ze daarna doodziek. Thuis hoort haar moeder van een kennis dat ze op de kermis zijn geweest en Katelijne krijgt straf.

Rogier die het boerenbedrijf wil leiden, is een voorstander van kunstmatige inseminatie bij het bevruchten van koeien. Zijn ouders zijn tegen, maar kunstmatige inseminatie is veel efficiënter, vindt Rogier. Om indruk te maken blijft Katelijne leugenachtige verhalen verzinnen.

Haar broer Christiaan heeft verkering met Petra. Maar ze is ineens zwanger. Dat is een schande en die moeten ze belijden in een volle kerk. Daarna moeten ze trouwen (Petra is nog maar net 16 jaar) en om de kosten te drukken zullen ze de bruiloft thuis op de boerderij vieren (“ons Zeeuwen bent een bietje zuunig”). Katelijne draagt haar steentje bij: ze maakt 5 schoenendozen vol confetti met een perforator. Ze wil die over de dansvloer strooien. Met haar oma spreekt ze nog een keer over haar opa en verzint een soort bekeringsverhaal van opa om oma gerust te stellen. Misschien is opa die niet zo gelovig was toch wel in de hemel.

Het huwelijksfeest speelt zich af op de dorsvloer. Katelijne heeft een plannetje gemaakt om de confetti over het bruidspaar te strooien, maar dat dreigt nog bijna te mislukken. Ze heeft haar broer Rogier daarvoor nodig en dan is het resultaat ook nog dat een melktank leeg loopt. Aan het einde dwarrelt de zelfgemaakte confetti toch op de dorsvloer.

C. Brief aan hoofdpersoon

Hoi Katelijne.

Ik heb het boek over jou gelezen: dorsvloer vol confetti.

Ik zit namelijk in gymnasium 4 en moest een literatuurboek lezen, en hier kwam mijn Beppe (Fries voor Oma) mee aanzetten.

Ik heb geen idee hoe het nu met je gaat – je bent circa 30 jaar neem ik aan – maar ik zal schrijven op grond van het boek.

Het lijkt me moeilijk om als enig meisje tussen zes broers te zitten, al helemaal als die broers en de vader zoveel aandacht aan iets anders moeten besteden. Ik snap wel waarom je minder betrokken werd bij het boerderijleven, omdat meisjes over het algemeen gewoon minder goed zijn in dat soort werk. Dat geldt waarschijnlijk ook voor jou, aangezien je vwo advies kreeg.

Ik denk dat jij veel handiger bent met woorden dan met daden, en daarom is het op zich onfortuinlijk op een boerderij op te groeien. Toch denk ik dat het ook zijn mooie kanten heeft gehad.

Aangezien je vader zo veel aandacht aan het boerenleven moest besteden, vind ik het erg jammer dat je moeder ook zo weinig aandacht voor je gehad lijkt te hebben. Nou ja, er waren genoeg taken te doen… maar “family bonding time” lijkt alleen op Zondag te gebeuren, en ook dan is het moeilijk om aandacht te krijgen in een gezin van 9, terwijl een meisje dat in de pubertijd komt die positieve aandacht juist zo hard nodig heeft.

Ik denk dat het goed is dat je veel las, om toch wat van andere levensstijlen mee te krijgen. Ik heb het idee dat jullie voor het grootste deel haast compleet afgesloten waren van de buitenwereld, en dat je ouders daar eigenlijk ook wel blij mee waren. Maar het is wel duidelijk dat je thuis niet genoeg sociale interactie had, dus denk ik dat logeerpartijen als naar tante erg belangrijk zijn geweest. Het is goed om soms eens ergens anders te zijn.

Ik denk dat het wellicht ook goed zou zijn geweest om om te gaan met meer niet-orthodoxe christenen, of zelfs heidenen. Door naar gereformeerde kerk, school en familie te gaan, loop je het gevaar in een tunnelvisie terecht te komen. Volgens je ouders en je meester moest je wegblijven bij alles wat je zou kunnen verleiden, maar ik denk dat het soms goed is om juist kennis te maken met die dingen. Als je maar één levensstijl kent zul je nooit weten of het de goede is. Ik denk dus dat een paar heidense vriendinnetjes erbij geholpen zou kunnen hebben om dingen in het juiste perspectief te plaatsen. Maar ik begrijp dat je ouders dit hoogst waarschijnlijk niet toegestaan zouden hebben.

Toch denk ik dat het goed is dat je gekozen hebt om bij je ouders te blijven. Soms kun je het idee hebben dat je ouders verschrikkelijk zijn, maar behalve in gevallen van duidelijke kindermishandeling is weglopen vrijwel nooit de juiste optie. Probeer je eens in te denken wat er gebeurd zou zijn als je met die man aan het strand meegegaan zou zijn… dan is bij je eigen ouders blijven toch maar beter.

Ik vindt het apart dat jullie de bijbel zo goed kennen, maar er vaak niet naar lijken te handelen. Ik denk dat het goed was dat je die Duitsers op het terrein hebt gelaten, maar je vader leek alleen maar aan zijn schatten op aarde te denken.

Iets wat ik erg jammer vindt is dat je zoveel liegt. Misschien is dit tunnelvisie aan mijn kant, maar ik heb het gevoel dat louter waarheid meer heelt en minder stukmaakt dan leugens met een kleine kern van waarheid, of een detail dat in ieder geval wel klopt. Het is raar dat je lijkt te weten dat dit niet goed is, maar toch door gaat. Wat je je oma aandeed vind ik heel erg. In eerste instantie leek het haar misschien op te beuren, maar ik denk echt dat dit niet goed was. Het oordeel ligt sowieso bij God, jullie hoeven daar niet over te piekeren, dat had je oma ook wel kunnen vertellen. Maar dat verhaal… was echt schrijnend. Je hebt tegenover oma, opa en God gelogen, in een kwestie die je oma zo nauw aan het hart lag.

Ik hoop dat je het ooit nog hebt beleden, ook al kan ik me voorstellen dat dit verschrikkelijk moeilijk zou zijn. Maar ik denk dat het ook moeilijk is te leven met die leugen, want ik ga er van uit dat je geweten dat je toch niet heeft laten vergeten.

Ik heb het gevoel dat je erg kwetsbaar was puber zijnde, en makkelijk misbruikt had kunnen worden. In situaties als aan het strand en op de kermis is het duidelijk dat je erg naïef bent. Maar daar kan ik jou de schuld niet van geven, dat komt gewoon omdat je zo weinig ervaring had met de wereld buiten gereformeerd thuis, kerk en school.

Ik hoop dat jij geen slechte gevoelens had en hebt tegenover hervormden, welke je vader wel leek te hebben. Jullie aanbidden tenslotte allemaal dezelfde Vader, Zoon en Geest, en het is niet aan jou over andere mensen te oordelen omdat hun levensstijl anders is dan de jouwe. Voordat ik deze brief af ga sluiten, zou ik graag nog een laatste ding zeggen: blijf dicht bij God. Ik begrijp het volkomen als er door het moeizame verleden in de orthodox gereformeerde wereld een afstand is gekomen tussen jou en God. Maar onthoudt dat je vertrouwde levensstijl niet de enige is. Als je dat op het moment niet doet, zou ik je aanraden weer eens naar de kerk te gaan. Als je je niet meer thuis voelt in de gereformeerde omgeving, zou je eens naar een evangelische gemeente in de buurt kunnen gaan. Ik zelf ben baptist, maar ik heb geen hekel aan gereformeerden, verre van. Het mooie is dat ik weet dat het niet gaat om al die kleine Farizeeërsregeltjes. Je mag tenslotte bij Jezus horen door genade, niet omdat je zonder zonden leeft, want dat doet niemand. Natuurlijk betekent dit niet dat je gewoon moet doen waar je zelf zin in hebt: probeer in je levensstijl Jezus te volgen. Wat dit betekent is dat je weet dat niet je levensstijl de reden is, maar genade. En die regeltjes die je meegekregen hebt vanuit je gezin, zijn niet wet meer. Denk bijvoorbeeld aan de talloze keren dat Jezus iemand beter maakte op de sabbat. Waarom zouden jullie dan niet bij wijze van uitzondering het hooi binnen mogen halen op zondag?

Oh, en als je nog steeds problemen hebt met liegen: belijdt je zonden. Je weet dat het niet goed is, dus vertel het God. Hij zal je sterken en je helpen de enige ware weg van waarheid te volgen.

Ik zou graag een brief terug krijgen om te lezen hoe het nu met je gaat!

~David